W 1944 r., gdy na zachodzie trwały jeszcze działania wojenne, na terenie byłego obozu na Majdanku kiełkowała koncepcja upamiętnienia ofiar tego miejsca. Powstało Państwowe Muzeum na Majdanku.
W 75 lat po tym wydarzeniu Muzeum zorganizowało kilkudniowe obchody. Rozpoczną się one 6 października koncertem symfonicznym Historia i pamięć o godzinie 18.00 w Filharmonii Lubelskiej. Na scenie wystąpi solistka Hanna Okońska (sopran) w akompaniamencie Mateusza Krzyżowskiego (fortepian) oraz Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Lubelskiej pod batutą Wojciecha Rodka. Publiczność usłyszy III Symfonię pieśni żałosnych op. 36 cz. II Henryka Mikołaja Góreckiego, elegię Jasności promieniste Mikołaja Góreckiego oraz I Koncert fortepianowy Wojciecha Kilara. Koncert przygotowały wspólnie Państwowe Muzeum na Majdanku oraz Filharmonia Lubelska.
Dzień później rozpocznie się kolejne rocznicowe wydarzenie. Trzy dni, dwie debaty i ponad trzydziestu referentów i panelistów. Tak zapowiada się ogólnopolska konferencja naukowa „Historia w przestrzeniach pamięci. Obóz – miejsce – muzeum” organizowana przez Państwowe Muzeum na Majdanku w dniach 7–9 października 2019 r.
W trakcie obrad poruszone zostaną tematy związane zarówno z losami więźniów obozów koncentracyjnych i zagłady, jak i powojenną historią miejsc eksterminacji. Ważnym punktem będzie opisanie instytucji muzealnych powołanych do podtrzymania pamięci, wskazanie ich obecnej oraz przyszłej roli.
Istotnym elementem konferencji będą dwie debaty poruszające temat autentycznych miejsc historycznych i działalności muzeów martyrologicznych.
Głównym celem tego wydarzenia jest stworzenie międzyinstytucjonalnego forum dialogu w celu określenia szans i zagrożeń związanych z rozwojem muzeów martyrologicznych w nadchodzącej dekadzie.
Na debaty oraz prelekcje podczas trzeciego dnia konferencji wstęp jest wolny. Pozostałe wydarzenia mają charakter zamknięty.
Wydarzenia / wstęp wolny
8 października 2019 (wtorek)
Miejsce: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 4A, sala posiedzeń Rady Wydziału Humanistycznego
14.30–16.00 debata Czym jest miejsce po obozie? Znaczenia, funkcje, konteksty
uczestnicy: Roma Sendyka, Bogusław Szmygin, Robert Traba, Anna Ziębińska-Witek
prowadzenie: Andrzej Stępnik
9 października 2019 (środa)
Miejsce: Lubelskie Centrum Konferencyjne, ul. Artura Grottgera 2, sala S1 (parter)
9.30–10.30
Jan Kutnik, Uwarunkowania odbioru ekspozycji Państwowego Muzeum na Majdanku – badania publiczności
Alicja Bartuś, Pamięć wyklęta. Co młodzi wiedzą o Auschwitz i II wojnie światowej w świetle raportu z badań (2016–2018)
Anna Czerner, Elżbieta Nieroba, Rola badań empirycznych w rozwoju edukacji w miejscu pamięci
10.30–10.40 dyskusja
10.40–11.00 przerwa
11.00–12.30 debata Między lokalnością i globalnością. O statusie, potencjale, szansach i zagrożeniach muzeów martyrologicznych w Polsce
uczestnicy: Paulina Florjanowicz, Wiesław Wysok, Piotr Cywiński, Dorota Folga-Januszewska
prowadzenie: Piotr Tarnowski
12.30–12.50 przerwa
12.50–13.50
Kinga Anna Gajda, Pomnikowe i nie-pomnikowe, instytucjonalne miejsca pamięci i nie-miejsca – potencjał edukacyjny Les lieux de Memoire
Agnieszka Praga, Dulag 121 w Pruszkowie. Zwiedzający w Muzeum i jego konfrontacja z przestrzenią miejsca pamięci wokół pomnika „Tędy przeszła Warszawa”
Justyna Nowak, Odziedziczyć pamięć o obozie koncentracyjnym
13.50–14.00 dyskusja, zakończenie konferencji
CreArt. Sieć miast na rzecz twórczości artystycznej
