W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z serwisu lublin.eu oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień Twojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w Polityce prywatności.

Wernisaż wystawy fotografii Andrzej Grzybkowski "Trzy kirkuty: Kraków Praga Berlin"

Wernisaż wystawy fotografii Andrzej Grzybkowski "Trzy kirkuty: Kraków Praga Berlin"
Data rozpoczęcia 2012-02-22
Godzina rozpoczęcia 17:00
Miejsce Galeria NN, ul. Grodzka 34
Kategoria Wernisaż

O wystawie i kirkutach

Prezentowana wystawa mimo małych rozmiarów nie jest jednolita ani pod względem czasu powstania fotografii ani ich stylu. Ani przedmiotu, czyli samych cmentarzy żydowskich. Grupa „biała” składa się z autorskich powiększeń wykonanych na początku lat 60. XX w. Wyjątek stanowi odróżniająca się tonalnie fotografia pozujących kamieniarzy, którzy na chwilę przerwali pracę przy zestawianiu z fragmentów potrzaskanych nagrobków, swego rodzaju czworobocznego pomnika poświęconego „Pamięci pomordowanych Żydów ofiar ludobójców hitlerowskich w latach 1939 – 1945”. Pomnik znajduje się nie na najbardziej znanym kirkucie krakowskim Remu (Remuh) przy ulicy Szerokiej na Kazimierzu (to z niego pochodzą śnieżno – graficzne prace), lecz z drugiego, położonego przy ulicy Miodowej, powstałego w XIX w. Uzupełnieniem cyklu czarno-białych powiększeń jest kilka mniejszych formatem współczesnych wydruków w tonacji sepiowej, powieszonych w korytarzyku. Zostały wykonane ze skanów negatywów z początku lat 60.
Dwa pozostałe zespoły odróżniają się zieloną dominantą kolorystyczną. Wydruki macew lub ich małych grupek obrazują cmentarz w Pradze (2007 r.). Druga, nieco inna zieleń spowija nagrobki na berlińskim cmentarzu w Weissensee, sfotografowane w 2009 r. (I tu znów wyjątek: macewy schronione w pawilonie to jedyna na wystawie fotografia z berlińskiego cmentarza przy Schőnhauser Allee).
Fotografie w większości nie były wystawiane. Ich niezamierzone zróżnicowanie wyniknęło głównie ze zmiany techniki fotograficznej na przestrzeni półwiecza. Gdy zaczynałem się nimi interesować, kirkuty nie stanowiły tak spopularyzowanego tematu, jak później i obecnie. Nie było też należytej świadomości ich losu, rozmiarów zniszczeń ogromnej liczby cmentarzy żydowskich czy miejsc po nich w Polsce. Historia i męczeństwo Żydów nie były w pełni uświadamiane, co leżało w interesie władzy, usiłującej w makabrycznym współzawodnictwie o liczbę ofiar wyolbrzymiać te polskie (choć Żydzi byli przecież obywatelami polskimi). Nie trzeba mówić jak od półwiecza zmieniła się w kraju świadomość, znajomość historii Żydów i Polaków, jak czynny antysemityzm powodujący profanacje licznych kirkutów (czy ich śladów) zaczął słabnąć i przekształcać się w czynną opiekę nad tymi zabytkami kultury żydowskiej.

Andrzej Grzybowski
Urodzony w Poznaniu w 1935 r. Tam na UAM studia z zakresu geografii i historii sztuki. Emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie wykładał w Instytucie Historii Sztuki, a ostatnio w Instytucie Archeologii. Historyk sztuki, głównie mediewista, zajmuje się zwłaszcza historią architektury Opublikował kilka książek i kilkadziesiąt artykułów naukowych.
Członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Redaktor naczelny „Rocznika Historii Sztuki”.

Fotografię artystyczną uprawia od 1960 r. Debiutował na wystawie w Poznańskim Towarzystwie Fotograficznym (PTF) w 1962 r. W latach 1961 – 1963 członek Sekcji Artystycznej PTF – elitarnej grupy prowadzonej przez Fortunatę Obrąpalską. Prezes PTF w latach 1963 – 1965. Członek Związku Polskich Artystów Fotografików 1965 – 1970; po wystąpieniu na własną prośbę ponownie przyjęty w 2006 r.
W latach 1960 – 1965 uprawiał fotografię czarno-białą; ważniejsze tematy i cykle: pejzaże konińskiego zagłębia węgla brunatnego, kirkuty, reportaż uliczny, Tatry. Po przerwie 1965 – 2001 r. posługuje się wyłącznie techniką cyfrową (bez przetwarzania), fotografując wyłącznie krajobraz i architekturę współczesną. W tym zakresie cykle (większość niewystawiana): Berlin najnowszy, Paryż, Mgła, Wiatrołom w Tatrach, Alpy – Tatry, Żniwa, IC do Krakowa, Deszcz, Mróz, Pole, Woda, Pejzaże Hiszpanii (czerwone, żółte, płowe, perłowe, morskie). kirkuty, koty.

Wystawy indywidualne:
1963 – Poznańskie Towarzystwo Fotograficzne i 1965 Lublin (Lubelskie Towarzystwo Fotograficzne);
2002 – Muzeum w Nieborowie; „Pole i woda”;
2002 – Warszawa, Galeria Muzeum Wojska Polskieg, „ Jesień 2002”;
2004 – Kazimierz Dolny, Muzeum Nadwiślańskie, „Daniela Libeskimda Muzeum Żydowskie w Berlinie” (powtórzona 2005 we Wrocławiu w Muzeum Architektury i w Warszawie, SARP);
2004 – Warszawa, Fundacja Europejskiej Szkoły Onkologii, „Nieborowski park i pola”;
2005 – Muzeum w Łowiczu „Krajobrazy łowickie”;
2007 - Zakopane, Galeria Tatrzańskiego Parku Narodowego, „Kalamita”;
2009 – Wiedeń, Galerie fűr mitteleuropäische Kunst, “Landschaftsbilder von Polen und Spanien”;
2009 – Kraków, (Krakowska Dekada Fotografii), “Alpy, Tatry”;
2010 – Kraków, Stradomskie Centrum Kultury, „Judaica berlińskie”;
2011 – Muzeum w Nieborowie i Arkadii, „Pięć tematów nieborowskich”
1962 – 1967 udział w przeszło dwudziestu wystawach zbiorowych, w tym kilku zagranicznych.

CreArt. Sieć miast na rzecz twórczości artystycznej