Lwów jest głównym miastem Ukrainy Zachodniej. To tak ważne dla polskiej kultury miasto zostało założone w XIII wieku za panowania księcia halicko-włodzimierskiego Daniela i nazwane imieniem jego syna Lwa. Pod panowanie polskie Lwów przeszedł wraz z całą Ziemią Halicką za Kazimierza Wielkiego. Już w XV wieku był najważniejszym – obok Przemyśla – miastem ówczesnego województwa ruskiego i na długie lata przypadła mu rola ważnego centrum kulturalnego i naukowego, z początku ruskiego, a następnie polskiego.
W 1356 r. otrzymał prawo magdeburskie i nieco później przywilej korzystania z dwutygodniowego prawa składu, co dało miastu zdecydowanie uprzywilejowaną pozycję w handlu czarnomorskim. W XVI w. uzyskał uprawnienia wystawiania swoich delegatów na sejm. W 1658 otrzymał prawa szlacheckie, co oznaczało, że nobilitowani mieszczanie mogli dalej wykonywać swój zawód bez obawy utraty szlachectwa. Miasto szybko rozwijało się i pod koniec XVI w. stało się jednym z najbogatszych w Rzeczypospolitej. We Lwowie obok Polaków, Rusinów i Żydów mieszkało wielu Ormian, z reguły niemal całkowicie spolonizowanych, zajmujących się głównie handlem.
We Lwowie wydano pierwszą drukowaną książkę w języku ukraińskim (w roku 1574) i tutaj też działało zasłużone dla ruskiej społeczności Bractwo Uspieńskie. Z kolei w 1661 roku przez polskich jezuitów została założona Akademia, poprzedniczka Uniwersytetu Lwowskiego (w okresie międzywojennym Uniwersytetu Jana Kazimierza, a obecnie Uniwersytetu Iwana Franki).
Po I rozbiorze Polski (1772) Lwów był ośrodkiem administracyjnym austriackiego Królestwa Galicji i Lodomerii. Pomimo wprowadzenia austriackiego prawodawstwa języka niemieckiego jako urzędowego, obsadzania ważniejszych stanowisk przez Austriaków i Czechów, Lwów pozostał ośrodkiem polskości. Po III rozbiorze Polski, w latach 1795-1799, działał tu m.in. teatr Bogusławskiego, od 1815 stały teatr polski, od 1817 Zakład Narodowy im. Ossolińskich; prowadziło żywą działalność prężne środowisko literackie, wychodziła polska prasa. Podobną, względną swobodą działalności o charakterze narodowym cieszyła się ludność miasta pochodzenia ukraińskiego. Polityka germanizacyjna władz administracyjnych spotykała się z silnym oporem mieszkańców Lwowa, którzy m.in. w 1848 r. wystosowali adres do cesarza, w którym domagali się równości wobec prawa, swobody słowa, utworzenia Sejmu Krajowego, spolszczenia szkół i urzędów. Pod apelem podpisało się także wielu mieszkańców miasta pochodzenia ukraińskiego. W niemal dwadzieścia lat później rząd austriacki spełnił większość zgłaszanych postulatów, przyznając Galicji autonomię (1867), co pozwoliło na wprowadzenie języka polskiego jako urzędowego oraz na nieskrępowany rozwój polskich instytucji i organizacji kulturalnych.
Podczas I wojny światowej, we wrześniu 1914, wojska carskie zajęły miasto, w czerwcu 1915 Lwów został odbity przez Austriaków. Po upadku monarchii austro-węgierskiej rozpętały się zaciekłe walki Polaków z Ukraińcami o przejęcie władzy w mieście. Rada Najwyższa w Paryżu wyraziła zgodę na okupowanie Lwowa przez wojska polskie i tymczasową administrację polską. W czasie wojny polsko-bolszewickiej (1920) Lwowa broniła 6 armia generała W. Iwaszkiewicza wspomagana przez dywizję ukraińską. W okresie międzywojennym Lwów był siedzibą władz wojewódzkich i stanowił ważny ośrodek gospodarczy i naukowo-kulturalny.
Po wybuchu II wojny światowej, 22 IX 1939 Lwów został zajęty przez Armię Czerwoną. W wyniku sfałszowanych wyborów przeprowadzonych 22 X 1939 Lwów wraz z polską częścią Ukrainy i Białorusi znalazł się w granicach Związku Radzieckiego. Władze radzieckie prowadziły politykę prześladowania polskich mieszkańców miasta. Po agresji niemieckiej na ZSRR Lwów został włączony do Generalnego Gubernatorstwa jako siedziba dystryktu. 27 VII 1944 zajęty przez oddziały Armii Czerwonej, znalazł się w granicach ZSRR na mocy układów zawartych w czasie i po zakończeniu II wojny światowej przez przedstawicieli wielkich mocarstw.
Od sierpnia 1991 r. Lwów znajduje się w granicach Ukrainy.
Posiada szeroko rozwinięty przemysł samochodowy, maszynowy, elektrotechniczny, chemiczny, spożywczy, włókienniczy, odzieżowy. Stanowi ważny węzeł kolejowy i drogowy; a także posiada port lotniczy. Miasto Lwów jest członkiem Związku Miast Ukraińskich, a także bierze udział w pracach Związku Transgranicznego Euroregionu Bug poprzez rejony: Żółkiewski i Sokalski z obwodu Lwowskiego.
Charakterystyczne zabytki:
- Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej (Opera Lwowska)
- Ratusz lwowski
- Kamienica Królewska
- Kamienica Bandinellich
- Czarna Kamienica
- Pomnik Adama Mickiewicza
- Pałac Potockich
- Katedra Rzymsko-Katolicka
- Kaplica Boimów
- Sobór św. Jura
- Katedra ormiańska i dzielnica ormiańska
- Kościół Dominikanów
- Kościół i klasztor Bernardynów
- Kościół Jezuitów
Charakterystyczne potrawy, dania:
- barszcz
- deruny – placki ziemniaczane
- warenyki – pierogi
- sało – słonina
- gołąbki
Sporty narodowe:
- Hopak bojowy – ukraińska sztuka walki, która została opisana i usystematyzowana przez Wołodymyra Pyłata w 1985 roku. Bojowy hopak łączy w sobie dążenia do duchowego i fizycznego doskonalenia. Elementy walki były przekazywane z pokolenia na pokolenie za pośrednictwem tańca ludowego, najczęściej hopaka.
- Spas kozacki, spas wojenny – kozacka technika walki i sposób przeżycia w ekstremalnych warunkach środowiskowych. Jest elementem tradycyjnej kozackiej nauki o zachowaniu duszy a wraz z nią ciała w sytuacjach grożących śmiercią, jak: walka, potyczka, wojna itp.
- Kwadrat – Gra ruchowa rozpowszechniona wśród ukraińskiej młodzieży. Najczęściej udział w niej bierze 4 graczy lub 8 graczy na kwadratowym 4. lub 8. metrowym boisku, przy użyciu piłki.
Znani ludzie:
- Stanisław Lem – polski pisarz
- Bartłomiej Zimorowicz – burmistrz
- Bazarnyk Iwan – architekt
- Roman Wiktiuk – aktor i reżyser teatralny
- Ołeksandr Biliawski – szachista
- Stanisłąw Jerzy Lec, polski poeta, filozof, pisarz-satyryk
- Rusłana Łużyczko (Rusłana) – piosenkarka
- Emanuel Aks, amerykański pianista
- Ołeksandr Aksinin, ukraiński malarz-grafik, nazywany lwowskim Durerem
Tańce narodowe:
- Hopak – Hopak to ukraiński taniec ludowy w metrum 2/4, tempie żywym, o charakterze wesołym, rubasznym. Tańczony jest przez solistę, a w czasie uroczystości ludowych przez całe grupy. M. Musorgski wprowadził hopak do opery Jarmark Soroczyński.
- Kozak – Kozak to narodowy taniec ukraiński w metrum 2/4, w żywym tempie, tańczony przez dwóch mężczyzn stojących naprzeciw siebie. Cechą kozaka są przysiady, wyrzucanie nóg, podskoki, pod koniec tańca wzmaga się znacznie tempo. Kozak wymaga siły
- Trepak – ma bardzo szybkie tempo w metrum 2/4. Charakterystyczne dla trepaka są drobne kroczki i przytupy.
Znane legendy:
"Paolo i Pelagia"
Nazywani lwowskimi Romeo i Julią, choć w rzeczywistości ich historie nie mają ze sobą nic wspólnego. Wiemy, że istnieli naprawdę, wiadomości o nich zachowały się w pisanej pół wieku później kronice Zimorowicza, ale nie wiemy, ile w tej historii prawdy, a ile legendy. W 1594 r. włoski kupiec Paolo Michelini przywiózł do Lwowa wino z Krety, które zamierzał sprzedać jednemu z miejscowych kupców. Podczas transakcji zobaczył jego córkę, urodziwą Pelagię, i zakochał się w niej bez pamięci. Mając jej wzajemność, zaczął szykować się do wesela, panna także. Szczęście zakochanych przerwała niespodziewanie epidemia dżumy, która nawiedziła miasto. Pelagia także zaraziła się śmiertelną chorobą. Mimo to, narzeczony nie odstępował jej ani na chwilę i pielęgnował w chorobie. Wkrótce Pelagia zmarła i została jako prawosławna pochowana na cmentarzu przy cerkwi Zwiastowania (znajdowała się na początku dzisiejszej ul. Gródeckiej) . Paolo także oczekiwał szybkiej śmierci, zaraziwszy się dżumą od ukochanej. Jako, że był katolikiem, wiedział, że nie będzie mógł być pochowany z Pelagią. Wybrał więc miejsce na sąsiednim cmentarzu św. Stanisława. Ich mogiły znajdowały się więc obok siebie, tyle że rozdzielone cmentarnym murem. Wyryto na nich serca z wieńcem laurowym, oraz dwuwiersz autorstwa Szymona Szymonowicza, który głosił: Śmierć nie rozdwaja, co miłość spaja. Niestety cmentarze, które znajdowały się na początku dzisiejszej ulicy Gródeckiej, nie dotrwały do naszych czasów, tak jak nie dotrwały sąsiadujące ze sobą cerkiew Zwiastowania i kościół św. Stanisława, przy których owe cmentarze się znajdowały – zostały zlikwidowane pod koniec XVIII w. przez władze austriackie. Pamięć o parze zakochanych żyje tylko w legendzie, która z czasem tak nabrała siły, że lwowiacy wierzą, że to właśnie losy Pelagii i Paolo natchnęły Szekspira do napisania „Romea i Julii”.
"Władysław i Jadwiszka"
W 1634 r. krół Władysław IV przybył do Lwowa, aby osobiście doglądać spraw obronności miasta. Zabawił nieco dłużej, niż powinien był, a to dlatego, że się… zakochał. Jeżdżąc dookoła Rynku i przyjmując wyrazy uwielbienia od mieszczan, wpadła mu w oko panienka, wyglądająca z okna kamienicy nr 30, jak się potem okazało, córka mieszczki lwowskiej, Jadwiszka Łuszkowska. Od tej pory była ona częstym gościem u króla, który, jak donosił do watykanu zaniepokojony wysłannik papieski, zamiast sprawami wagi państwowej „zajmował się tym, dla czego sami bogowie schodzili z Olimpu na ziemię”. W końcu jednak trzeba było wracać do Warszawy. Król zabrał Jadwiszkę ze sobą, pędziła słodkie życie królewskiej faworyty aż do czasu, kiedy Władysław IV musiał się żenić, i kiedy jego żona – księżniczka Habsburska Cecylia Renata nie dowiedziała się przypadkiem o istnieniu konkurenki. Wyjście było jedno – Jadwiszkę w pośpiechu wydano za mąż. Od króla w prezencie ślubnym państwo młodzi otrzymali zamek w Mereczu (Litwa), położony wśród gęstych borów. Wówczas to Władysław IV odkrył w sobie zamiłowanie do polowań. Wyprawiał się więc raz po raz do Merecza, gdzie zresztą zmarł. Na kolanach Jadwiszki – tak mówi legenda.Jadwiszka też przeszła do historii. Jej imię w dawnej Polsce nosiła mała poduszeczka, służąca niewiastom do zatykania w nią szpilek i igieł, jak podaje Zygmunt Gloger, a także krótka suknia w rodzaju kontusika.
