Nowy Sad leży w północnej Serbii. To drugie co do wielkości miasto. Jest stolicą regionu Wojwodina. Przepływa przez niego Dunaj. Na południe od granic miasta, wznosi się pasmo Fruski Gory, na której stokach rozlokowały się liczne winnice.
Zarówno od Belgradu, jak i granicy z Węgrami dzieli go, mniej więcej sto kilometrów. Serbowie często nazywają Nowy Sad, Serbskimi Atenami.
Miasto zostało założone w 1694 r. jako osada związana z budową twierdzy Petrovaradin, budowlą obronną na brzegu Dunaju. Węgrzy wznieśli ją po to, by broniła granic królestwa przed turecką inwazją. Ostatecznie nie na wiele się to zdało, bo w 1526 roku, Turcy zajęli warownię i rozsiedli się w niej na przeszło 150 lat. Kres ich panowaniu położyła dopiero wiedeńska wiktoria Jana III Sobieskiego.
W oficjalnych dokumentach jego nazwa po raz pierwszy pojawia się w 1748 roku. Wówczas to mieszkańcy za 80 tysięcy forintów wykupili sobie na dworze cesarskim w Wiedniu status Wolnego Miasta Królewskiego. Pod koniec XVIII stulecia Nowy Sad, choć przeważali w nim Serbowie, stanowił część Węgier, które z kolei podlegały władzy Habsburgów.
Dziś Petrovaradin stanowi jedną z największych atrakcji miasta. Można tam obejrzeć na przykład dawny arsenał, magazyn prochu, czy koszary, a także przespacerować się 900-metrowym fragmentem podziemnych korytarzy. Ciekawostką jest wieża zegarowa w twierdzy, jeden z jej symboli. Wyjątkowo duża wskazówka zegara wskazuje godziny, a mała minuty. Miało to związek z ułatwieniem widoczności dla pływających po rzece kupców. Położenie twierdzy na skałach i jej monumentalny kształt sprawia, że Petrovaradin często nazywany jest „Gibraltarem Dunaju”. W zabytkowych budynkach mieszczą się obecnie muzeum, kawiarnie i restauracje, a nawet planetarium oraz klub jazzowy. Z wielu miejsc twierdzy rozciągają się malownicze widoki na Dunaj i Nowy Sad.
Nowy Sad jest miejscem z bogatą historią. Jest wiele ciekawych miejsc, które warto zobaczyć. Zaczynamy od parku Dunajskiego, najpopularniejszego parku w mieście, o ponad 100 letniej historii. Idąc wzdłuż parku i ulicy Dunajskiej, dochodzimy do Pałacu Biskupiego, wybudowanego w 1901 r., dziś siedziby prawosławnego biskupa, przed którym stoi pomnik poety Jovana Jovanovica. Tuż obok katedra św. Jerzego. Dalej ratusz, neorenesansowa budowla datowana na 1895 r. Naprzeciwko niego kościół pw. Najświętszej Maryi. Po środku placu stoi pomnik Svetozara Miletića. Miletić to miejscowy bohater. W XIX wieku zabiegał, aby Serbowie z Wojwodiny nie ulegli madziaryzacji. Wtedy właśnie do Nowego Sadu przeniosła się z Budapesztu Matica Srpska, najważniejsza serbska organizacja kulturalna. W mieście powstał Serbki Teatr Narodowy, biblioteka, muzeum, katedra św. Jerzego.
Na ulicy Jevrejskiej można zobaczyć żydowską synagogę. Społeczność żydowska, nie mogąc unieść kosztów utrzymania potężnej świątyni, wynajęła ją na 25 lat miastu, które ze względu na wspaniałą akustykę wnętrz, wykorzystuje ją na koncerty muzyki klasycznej. Kościół św.Mikołaja, to najstarszy kościół prawosławnego w Nowym Sadzie. W tym kościele ochrzczeni zostali synowie Alberta Einsteina.
Podczas wojny o Kosowo, miasto zostało zbombardowane w 1999 r. przez samoloty NATO. Naloty zniszczyły wszystkie trzy mosty na Dunaju, zniszczyły też instalacje elektryczne i wodne. Wszystko to zostało później odbudowane.
Oprócz twierdzy, swoistego wielokulturowego klimatu, atrakcyjnego położenia, do miasta przyciąga turystów, bogata oferta kulturalna. A jej perełką jest Festiwal Exit. Odbywa się każdego lata na terenach twierdzy Petrovaradin. Oferuje szeroki wachlarz gatunków muzycznych, takich jak Rock, Dance, Reggae, Hip-Hop, Folk, Techno. Na festiwalu zagrało wiele gwiazd, takich, jak chociażby: Slayer, Moloko, Iggy Pop, Snoop Dogg, Public Enemy, Billy Idol, Pet Shop Boys, The Cult, HIM i wielu DJ-ów z całej Europy i Azji. W roku 2004 został wpisany jako największe wydarzenie kulturalne w południowo-wschodniej Europie.
Nowy Sad to także międzynarodowy festiwal jazzowy, jedyny w Serbii festiwal teatrów ulicznych, festiwal twórczości dla dzieci "Zmajeve decje igre", czy cykliczna impreza poświęcona etnograficzna, poświęcona muzyce i tradycjom kulinarnym Wojwodiny. Miasto może się pochwalić kilkom muzeami i galeriami sztuki. Nowy Sad zyskał tytuł Europejskiej Stolicą Kultury 2021.
Dla amatorów turystyki aktywnej, Železnicar Stowarzyszenie alpinistów i narciarzy organizuje piesze wycieczki na Fruską Górę. Warto również skorzystać z plaży Štrand najpiękniejszej nad całym Dunajem. Oprócz kąpieli, można tu zagrać w koszykówkę, siatkówkę, minigolfa, skorzystać ze ścianki wspinaczkowej i jednego z licznych placów zabaw. Na Štrandzie organizowane są liczne imprezy towarzyszące festiwalowi "Exit", zaś w czasie festiwalu wojwodińskiej kultury – pokazy filmów, lokalnej kuchni, czy degustacje wina.
Przez wieki w Nowym Sadzie, krzyżowały się wpływy serbskie, węgierskie, ruskie, czy tureckie. Kulturową różnorodność można tutaj poczuć na każdym kroku: od architektury po kuchnię. Z jednej strony mamy więc soczyste pleskavice, dobrze wypieczone cevapi, chrupiące burki i cudownie słony kajmak. Z drugiej gulasze, langosze i ociekające śmietaną mięsne paprykarze. Kuchnia serbska w dużej mierze oparta jest na mięsie, potrawy zawierają dużo przypraw, zwłaszcza papryki. Warto spróbować: pljeskavica (grillowany kotlet), ražnjići (serbskie szaszłyki).
Obecnie Nowy Sad, to bardzo szybko rozwijające się miasto. Gospodarka z sektora przemysłowego przeniosła się do usług. Nowy Sad jest główną siedzibą wielu banków oraz największych firm energetycznych. Jest też rozwijającym się centrum technologii informatycznej.
