W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z serwisu lublin.eu oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień Twojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w Polityce prywatności.
Wanadzor, Armenia
Nazwa: Wanadzor
Kraj: Armenia
Data podpisania umowy: 15.08.2017
Rodzaj umowy: list intencyjny
Rok podpisania umowy: 2017

Wanadzor to miasto położone w północnej części Armenii, w prowincji Lorri, przy połączeniu rzek Pambak, Wanadzoriget i Tandzut (dorzecze Kury). Jest trzecim co do wielkości miastem Armenii.

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Wanadzoru sięgają epoki brązu. Pod koniec X wieku obszar ten stał się częścią Królestwa Lorri. Po podbiciu Armenii przez Turków Seldżuckich, miasto otrzymało nazwę Karaklis, co w języku tureckim oznacza „Czarny kościół”. Najprawdopodobniej ta nazwa wzięła się od czarnego kamienia, z którego zbudowany był Kościół Przenajświętszej Bogurodzicy, położony na pobliskim wzgórzu.

W 1801 roku cały region stał się częścią Imperium Rosyjskiego. W 1826 roku, podczas wojny persko-rosyjskiej, Karaklis został doszczętnie zniszczony przez wojska Hasana Khana. W 1828 roku Rosjanie założyli tam nowe miasto w celu rozmieszczenia swoich oddziałów podczas wojny rosyjsko-tureckiej (1828-1829). Po rewolucji październikowej w Rosji na Armenię z zachodu i wschodu napadli Turcy. Po ich przegranej w I wojnie światowej, w 1918 proklamowano utworzenie Demokratycznej Republiki Armenii. W 1920 roku Turcja zajęła większość jej terytorium, bolszewicy wcielili pozostałą część do Związku Radzieckiego, zaś ormiańska elita padła ofiarą stalinowskich czystek. Utworzono wówczas Armeńską SRR, która 12 marca 1922 weszła w skład Zakaukaskiej Republiki Radzieckiej i pozostała w niej do 5 grudnia 1936 roku. W tym też czasie zmieniono nazwę miasta Karaklis na Kirowakan Po II wojnie światowej nastąpił wzrost gospodarczy i Armenia stała się najbogatszą spośród republik ZSRR. W lipcu 1990 roku Armenia ogłosiła niepodległość, a miasto zmieniło nazwę na Wanadzor (1992).

Miasto było niegdyś sporym ośrodkiem przemysłowym z potężnymi kombinatami chemicznymi, które ucierpiały podczas trzęsienia ziemi i ostatecznie rozpadły się po upadku Związku Radzieckiego. Były tutaj także zakłady, produkujące filtry do papierosów Malboro, ale kiedy upadły zakłady na Ukrainie produkujące bletki, biznes przestał istnieć.

Podczas trzęsienia ziemi w 1988 roku, Wanadzor było jednym z tych miast, które ucierpiało najbardziej. Do dziś można zobaczyć pozostałości po kataklizmie. Szczególnie widoczne jest to w zabudowie miasta z szeregami, niepasujących do siebie budynków. Niemniej jednak Wanadzor zachował swój urok. W świetnym stanie jest też główna aleja miasta Tigran Mec. Na centralnej ulicy roi się od sklepów, banków, jest też restauracja i kawiarnie. 

Zabytki i atrakcje:

  • Kościół Przenajświętszej Bogurodzicy – wybudowany w latach 1828-1830, został konsekrowany w 1831 roku za panowania Cara Mikołaja I i Katolikosa Wszystkich Ormian, Jego Świątobliwości Jana III. W XIII wieku teren dzisiejszego Wanadzoru znany był pod nazwą Karaklis, nadaną mu przez Turków Seldżuckich i oznaczającą „czarny kościół”. Najprawdopodobniej ta nazwa wzięła się od czarnego kamienia, z którego zbudowany był, położony nieopodal Kościół Przenajświętszej Bogurodzicy, wybudowany prawdopodobnie w XIII wieku. Po tym, jak kościół ten został zniszczony w wyniku trzęsienia ziemi w 1826 roku, na miejscu dawnego, wybudowano nowy kościół, a do jego budowy wykorzystano czarne i pomarańczowe kamienie. Na dziedzińcu kościelnym znaleźć można XIII-wieczne chaczkary.
  • Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – wybudowany w 1895 roku,służy parafianom małej prawosławnej społeczności miasta. Warta uwagi jest złota kopuła świątyni.
  • Muzeum Stepana Zoriana – dom-muzeum, poświęcony Stepanowi Zorianowi, ormiańskiemu pisarzowi, tłumaczowi i naukowcowi. Twórczość tego urodzonego w dzisiejszym Wanadzorze artysty, dotyczyła głównie życia ormiańskiej wsi, jej problemów społecznych i sowietyzacji.
  • Muzeum Archeologiczne Lorri-Pambak – muzeum prezentuje eksponaty znalezione w Prowincji Lorri. Podzielone jest na trzy działy: archeologii, etnografii i historii współczesnej.
  • Plac Hajka – główny plac miasta. Otworzony został w latach 50. XX wieku jako Plac Kirowa, nazwany tak na cześć bolszewickiego działacza Siergieja Kirowa. Pomnik Kirowa stał na środku placu do czasu uzyskania niepodległości przez Armenię.
  • Ogród Botaniczny – jedno z najpiękniejszych miejsc do zwiedzenia nie tylko w Wanadzorze, ale i w całej Armenii. Założony w 1935 roku, ogród obejmuje obszar 12 ha i zawiera 600 gatunków roślin.

Edukacja i szkolnictwo wyższe:

  • Wanadzorski Państwowy Uniwersytet im. Hovhannesa Tumanyana – założona w 1969 roku uczelnia, posiada następujące wydziały: filologii, historii i geografii, pedagogiki, biologii i chemii, oraz fizyki i matematyki. Obecnie studiuje na niej ponad 2400 studentów
  • filia Państwowej Politechniki Ormiańskiej – uczelnia techniczna z siedzibą w Erewaniu. Filia w Wanadzorze funkcjonuje od 1959 roku i działa w ramach wydziału technologii i ekonomii sektorowej oraz wydziału nauk przyrodniczych i systemów komunikacji
  • filia Państwowego Uniwersytetu Rolniczego – uczelnia publiczna założona w 1930 roku w Erewaniu. Filia w Wanadzorze działa od 2004 roku.
  • Międzynarodowy Uniwersytet Rosyjsko-Ormiański im. Mychitara Gosza – założona w 1995 roku uczelnia posiada następujące wydziały: prawa, zarządzania, języków obcych, pedagogiki i medycyny.
  • Centrum technologiczne Wanadzor - (Vanadzor Technology Center, VTC) – centrum założone zostało w 2016 roku przez Fundację Inkubatora Przedsiębiorczości (Enterprise Incubator Foundation), przy wsparciu rządu Armenii oraz Banku Światowego. Misją Centrum jest przekształcenie Wanadzoru w regionalne oraz międzynarodowe centrum wysokich technologii poprzez tworzenie dynamicznego środowiska, które będzie sprzyjać powstawaniu nowych miejsc pracy, wesprze młodych utalentowanych ludzi oraz organizacje we wdrażaniu pomysłów biznesowych, przyczyniając się ostatecznie do rozwoju tego regionu

Kultura:

  • Centrum Kultury im. Charlesa Aznavoura: centrum wybudowane zostało na miejsce wcześniejszej sali widowiskowej, która została zniszczona w wyniku trzęsienia ziemi z 1988 roku. Centrum składa się z głównej sali. mieszczącej 500 miejsc siedzących oraz dwóch mniejszych sal.
  • Państwowa Galeria Sztuki w Wanadzorze:galeria powstała w 1974 roku, jako oddział Państwowej Ormiańskiej Galerii Sztuki. Od 1979 roku galeria działa jako samodzielna instytucja. W zasobach galerii znajdują się dzieła sztuki współczesnej, grafiki, rzeźby oraz sztuki użytkowej.
  • Muzeum Stepana Zoriana – dom-muzeum, poświęcony Stepanowi Zorianowi, ormiańskiemu pisarzowi, tłumaczowi i naukowcowi. Twórczość tego urodzonego w dzisiejszym Wanadzorze artysty, dotyczyła głównie życia ormiańskiej wsi, jej problemów społecznych i sowietyzacji.
  • Muzeum Archeologiczne Lorri-Pambak – muzeum prezentuje eksponaty znalezione w Prowincji Lorri. Podzielone jest na trzy działy: archeologii, etnografii i historii współczesnej.
  • Teatry: Teatr Kameralny „Bohem”, Wanadzorski Teatr Muzyczny, Wanadzorski Teatr Dramatyczny im. Hovhannesa Abelyana, Wanadzorski Teatr Lalki.

Przemysł:

  • Wanadzor jest głównym ośrodkiem przemysłowym regionu. W mieście działa przemysł chemiczny (włókna sztuczne), maszynowy, spożywczy, lekki (m.in. włókienniczy), meblarski, materiałów budowlanych.