Likwidacja pieców na paliwo stałe, eko-patrol Straży Miejskiej, wymiana taboru komunikacji miejskiej na niskoemisyjny oraz edukacja - to najważniejsze z działań realizowanych przez Miasto w walce ze smogiem w Lublinie. Eksperci ds. środowiska mieszkańcy i urzędnicy, w ramach nowatorskiego narzędzia partycypacyjnego – panelu obywatelskiego - zdecydują o dalszych działaniach w walce ze smogiem. Pierwszy w Lublinie panel odpowie na pytanie: Co zrobić aby oddychać czystym powietrzem w Lublinie ?
Decyzja o przeprowadzeniu panelu obywatelskiego w Lublinie jest m.in. efektem Forum Praktyków Partycypacji, które odbyło się na wiosnę 2017 r. w Lublinie. Panel to jedno z przyszłościowych narzędzi partycypacji społecznej w polskich samorządach, to sposób na włączenie mieszkańców w podejmowanie decyzji w sprawach miasta.
Do udziału w nim zaprasza się losowo wyłonioną, reprezentatywną grupę osób, w oparciu o dane demograficzne. W pierwszym etapie kilkanaście tysięcy mieszkańców dostanie indywidualne zaproszenie do udziału w panelu. Z osób, które wyrażą zgodę, biorąc pod uwagę wymienione dane demograficzne, odbędzie się losowanie uczestników. Paneliści spotkają się kilkakrotnie, raz na tydzień, w soboty, na kilka godzin. W pierwszej części otrzymają pakiet informacji, w drugiej porozmawiają o możliwych rozwiązaniach. Po zapoznaniu się z opinią wszystkich stron zainteresowanych tematem, w tym opinią ekspertów, rolą panelistów będzie ustalenie, co w danej sprawie będzie najkorzystniejsze dla lokalnej społeczności.
- Panel obywatelski dla Lublina to kolejne narzędzie wzmacniające bezpośredni udział mieszkańców w decyzjach dotyczących przyszłości naszego miasta. Liczymy na to, że wspólnie z budżetem obywatelskim, będzie on stałym elementem lubelskiego systemu partycypacji społecznej. Temat smogu jest nieprzypadkowy. Wszyscy oddychamy tym samym powietrzem, okresowe problemy z jego jakością dotykają każdego nas. Stąd decyzja, by pierwszy w Lublinie panel obywatelski poświęcić właśnie zagadnieniu jakości powietrza. Dziś przedstawiamy nasze podstawowe działania w tym zakresie i jednocześnie zapraszamy do wypracowania kompleksowej odpowiedzi na pytanie: Co zrobić aby oddychać czystym powietrzem w Lublinie? - mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.
Obecnie Lublin jest na etapie wyboru partnerów, wspólnie z którymi przeprowadzi lubelski panel obywatelski. Szczegóły panelu zostaną przedstawione w lutym po wyłonieniu wykonawcy. Spotkania zaplanowane są na marzec i kwiecień. W maju natomiast poznamy rekomendacje dotyczące wypracowanych działań w walce ze smogiem w Lublinie.
Obecnie podstawowym działaniem podejmowanym przez Miasto Lublin w celu zmniejszenia ilości zanieczyszczeń powietrza jest Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE), który został zapoczątkowany jeszcze w 2013 r. i cieszy się rosnącym zainteresowaniem mieszkańców Lublina. Program ten bazuje na zmianie systemu ogrzewania opartego na paliwie stałym na inne, bardziej ekologiczne źródła, takie jak ogrzewanie gazowe, olejowe, elektryczne, pompę ciepła lub podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej. Łącznie w latach 2013-2017 w ramach PONE do mieszkańców trafiło ponad 1,4 mln zł dotacji, dzięki czemu udało się zlikwidować ponad 300 pieców i kotłów na paliwo stałe.
W ramach edukacji ekologicznej pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska UM Lublin w listopadzie i grudniu 2017 r. przeprowadzili warsztaty dla dzieci pn. „Nie truj powietrza – miej wpływ na to czym oddychasz” wśród uczniów lubelskich szkół podstawowych. W ramach 17 spotkań w szkołach przybliżyli dzieciom zagadnienia dotyczące niskiej emisji – jej przyczyn, skutków i sposobów przeciwdziałania.
Innym działaniem jest funkcjonujący w ramach lubelskiej Straży Miejskiej Eko-Patrol, który prowadzi stały monitoring w zakresie spalaniu niedozwolonych materiałów na terenie miasta. Nadzorem objęte są w szczególności dzielnice domków jednorodzinnych, gdzie często mieszkańcy ogrzewają swoje domy za pomocą pieców na węgiel i drewno. W 2017 r. Eko-Patrol przeprowadził 2085 interwencji, z czego ponad połowa – 1116 dotyczyła spalania w piecach, a pozostałe spalania na zewnątrz. Z obserwacji Eko-Patrolu wynika, że wiele osób używa do ogrzewania węgla bardzo niskiej jakości, co w połączeniu z nieprawidłową techniką palenia powoduje zadymienie i nieprzyjemny zapach.
Lublin od lat stawia na nowoczesną niskoemisyjną komunikację publiczną. W latach 2011-2014 Miasto zakupiło 100 nowoczesnych, niskopodłogowych i spełniających rygorystyczną normę czystości spalin Euro 6 autobusów oraz 70 trolejbusów posiadających możliwość jazdy również po ulicach, nad którymi niezawieszona jest trakcja trolejbusowa. Dodatkowo, w ramach organizowanych przez ZTM w Lublinie przetargów, na obsługę linii komunikacyjnych od przewoźników wymagane było posiadanie pojazdów spełniających najnowsze normy emisji spalin, dzięki czemu na ulice Lublina wyjechało 51 fabrycznie nowych autobusów. Realizacja zakupów taboru oraz zlecanie usług przewozowych nowoczesnym taborem autobusowym pozwoliło na wycofanie z ruchu najstarszych pojazdów. Ponadto, w roku 2015 do ruchu został wprowadzony pierwszy autobus elektryczny.
W ramach nowej perspektywy unijnej Gmina Lublin planuje dalsze inwestycje w nowoczesny i ekologiczny tabor. Planowany jest zakup 23 autobusów spełniających normę czystości spalin Euro 6, 32 autobusów elektrycznych oraz 40 trolejbusów. Dodatkowo, MPK Lublin w 2018 r. wprowadzi do ruchu 15 fabrycznie nowych autobusów przegubowych.
Warto przypomnieć, że Lublin jest pierwszym w Polsce miastem, w którym został wprowadzony Zielony Budżet – umożliwiający realizację projektów zagospodarowania zieleni i nowych nasadzeń zgłaszanych przez mieszkańców. Dzięki temu, oprócz walorów estetycznych, powstają nowe miejsca biologicznie czynne.
