Nowoczesne i największe centrum komunikacyjne dla miasta i regionu zostało dzisiaj (12 stycznia) oficjalnie otwarte i przywitało pierwszych pasażerów. Z tej okazji przygotowano również Dni Otwarte z atrakcjami dla mieszkanek i mieszkańców. Dworzec Lublin to strategiczna inwestycja ostatnich lat zrealizowana z udziałem funduszy europejskich.
– To historyczny moment dla naszego miasta i całego regionu, na który wszyscy czekaliśmy od dawna. Jestem dumny i cieszę się, że po latach starań Lublin ma nową i wyjątkową przestrzeń komunikacyjną. Dworzec Lublin to kompleksowe przedsięwzięcie, które w jednym miejscu integruje komunikację miejską oraz pozamiejską autobusową, busową i transport kolejowy. Nowy obiekt robi wspaniałe wrażenie, został zaprojektowany jako jeden z najbardziej ekologicznych tego typu budynków w Polsce i spełnia najwyższe standardy w zakresie zrównoważonego rozwoju. Obok nowoczesnego Dworca powstały perony dla autobusów i busów oraz nowy układ drogowy, który usprawni ruch i dostęp do nowego obiektu – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.
Dni Otwarte Dworca Lublin
Podczas zaplanowanych na weekend (13-14 stycznia) Dni Otwartych wystąpią Poławiacze Pereł ze specjalnie przygotowanym programem. Z przymrużeniem oka poprowadzą Radiowęzeł Dworcowy oraz Podróżnicze Zawody Sportowe. Będzie można również przenieść się w czasie, przebierając się w stroje z przyszłości i wykonując pamiątkowe zdjęcie. W organizację wydarzenia włączyła się również Lokalna Organizacja Turystyczna Metropolia Lublin. Przewodnicy, znani z wakacyjnej linii turystycznej: Łukasz Fiuta, Joanna Szmit, Joanna Kozak-Palak oraz Kinga Witkowska-Mirosław, oprowadzą po budynku i okolicy Dworca. Przewidziano także możliwość mobilnego zwiedzania z pokładu pojazdu komunikacji miejskiej. Podczas Dni Otwartych będzie również prezentowana flota lubelskiego taboru, od zabytkowych po nowoczesne autobusy i trolejbusy. Program uświetnią też pokazy Sztukmistrzów oraz występy taneczne lubelskiego zespołu UDS. Z kolei układy łączące elementy tańca, akrobatyki i gimnastyki zaprezentują Perełki Cheerleaders.
Sobotnie (13 stycznia) wydarzenia zakończy wieczorny (o godz. 17.00) koncert Łukasza Jemioły oraz Tomasza Delmaczyńskiego. Muzycy zaprezentują autorski repertuar z wykorzystaniem elektroniki. Z kolei w niedzielę (14 stycznia) o godz. 12.00 Łukasz Jemioła wystąpi w duecie z Pawłem Błędowskim. Artyści wykonają piosenki własne oraz polskie przeboje i zespołu The Beatles.
Wśród aktywności zaplanowano też różnego rodzaju warsztaty, m.in. z tworzenia przypinek, ekobiżuterii, malowania czy ozdabiania materiałowych toreb. Uczestniczy zajęć wykonają też własnoręcznie puzzle oraz magnesy. Będzie można również budować ekopojazdy z drewnianych klocków oraz tekturowe ciuchcie z kartonu. Specjalny kącik dla najmłodszych wypełnią namioty, tunele oraz klocki i słomki konstrukcyjne. Poza tym maluchy będą mogły skorzystać też ze strefy plastycznej oraz wziąć udział w zabawach z chustą i z balonami. Atrakcje dla dzieci dopełni stoisko z tatuażami i malowaniem twarzy. Przewidziano również konkursy i zabawy z nagrodami oraz grę miejską.
Obsługa komunikacyjna
W pierwszej kolejności, od 8 stycznia nastąpiło wzmocnienie dotychczasowej obsługi komunikacyjnej w okolicy Dworca Lublin, polegające na skierowaniu tam linii nr: 5, 22, 24, 52 i 74. Pojazdy zatrzymują się będą bezpośrednio przy obiekcie na przystanku zlokalizowanym w jego sąsiedztwie. Pasażerowie mogą dojechać bezpośrednio do Dworca aż 12 liniami komunikacji miejskiej. Ponadto obsługa tej części miasta odbywa się także dzięki skomunikowaniu ul. Wolskiej i Kunickiego. Tym samym, po pierwszych zmianach w okolice dworca dojeżdżają aż 23 linie, w tym jedna nocna.
Ponadto, od 12 stycznia (piątek) realizowanych jest ok. 170 kursów w ponad 30 kierunkach, m.in.: Bonn, Charków, Kijów, Praga, Medyka, Warszawa, Poznań Przemyśl, Zamość, Biłgoraj, Bychawa, Radecznica, Zakrzówek, Żółkiewka. Docelowo Dworzec lublin będzie obsługiwał łącznie blisko 70 kierunków. Rozkłady kursów oraz wszystkie informacje związane z funkcjonowaniem nowego Dworca dostępne są na stronie internetowej dworzeclublin.pl.
W celu ułatwienia dojazdu pasażerów z dotychczasowego dworca przy al. Tysiąclecia na nowy Dworzec Lublin przy ul. Dworcowej 2, w dniach 12-26 stycznia br. ZTM uruchomił bezpłatną linię DL na trasie Dworzec Gł. PKS (al. Tysiąclecia) - Dworzec Lublin (ul. Dworcowa). Pojazdy tej linii będą zatrzymywać się wyłącznie na dwóch przystankach - Dworzec Gł. PKS (al. Tysiąclecia) i Dworzec Lublin (ul. Dworcowa).
Z kolei podczas Dni Otwartych Dworca Lublin, w dniach 13 i 14 stycznia (sobota-niedziela) w godzinach 12.00 - 18.00 będzie kursować pięć dodatkowych linii autobusowych dojeżdżających do Dworca Lublin. Pojazdy każdej z linii wykonają po pięć kursów w obu kierunkach. Przejazd tymi autobusami będzie bezpłatny dla wszystkich pasażerów.
Nowoczesny i ekologiczny
Dworzec Lublin to trzykondygnacyjny budynek o powierzchni użytkowej ok. 18 tys. m2 z garażem podziemnym typu „Park&Ride". Miejsca postojowe pomieszczą 174 samochody. Parking uwzględnienia miejsca dla osób z niepełnosprawnościami oraz rodziców z dziećmi i przestrzeń do ładowania aut elektrycznych. Zejście do garażu jest możliwe z poziomu budynku oraz od zewnątrz, bezpośrednio z placu. W pobliżu obiektu zlokalizowane są perony dla autobusów i busów z efektownym szklanym zadaszeniem wspartym na filarach. Aby umożliwić kompleksową obsługę autobusów elektrycznych, powstały stanowiska do ich ładowania. W niedalekiej odległości od Dworca Lublin, wykonano obszerny parking ze 122 miejscami postojowymi dla autobusów i busów oczekujących na odjazd. Nie zabrakło również monitoringu, oświetlenia oraz instalacji Hotspot. Na Dworcu Lublin obsługa pasażera odbywać się będzie z wykorzystaniem inteligentnych systemów transportowych (ITS), w szczególności systemów informacji pasażerskiej i przystankowej. Innowacyjnym rozwiązaniem jest użytkowy dach w formie tarasu widokowego z przestrzeniami rekreacyjnymi i wypoczynkowym oraz traktami spacerowymi. Znajdują się tam stoliki i krzesła oraz hamaki. Z myślą o najmłodszych na części dachu powstał też plac zabaw, który składa się z systemowego parku linowego.
Szereg udogodnień znajdą też osoby korzystające na co dzień z rowerów – blisko 70 miejsc postojowych na parkingach Bike&Ride oraz 1,3 km ścieżek rowerowych. Teren wokół Dworca Lublin wyposażono w niezwykle funkcjonalną i dekoracyjną infrastrukturę, która ma służyć podróżującym jako miejsce odpoczynku. Zadbano również o system identyfikacji wizualnej, pozwalający swobodnie poruszać się po obiekcie.
Przestrzeń wokół Dworca wypełnia zieleń. Na całym terenie inwestycji posadzono 100 nowych drzew oraz ponad 31 tys. krzewów, pnączy, bylin i traw ozdobnych. Do tego powstała tzw. zielona ściana o powierzchni 290 m2 z blisko 27 tys. roślin. Drzewa nasadzono też w donicach na dachu. To głównie gatunki roślin szczególnie wydajnych w oczyszczaniu powietrza. Kolejne elementy zieleni pojawią się bezpośrednio na placu przed nowym Dworcem. Z uwagi na to, że znajduje się tam rozbudowana sieć infrastruktury podziemnej, wybrano nasadzenia w donicach, zarówno drzew jak i krzewów.
Obiekt zaprojektowano jako budynek inteligentny z kompleksowym wyposażeniem funkcjonalnym. Wyróżnia go zastosowanie szeregu rozwiązań podyktowanych troską o środowisko. W celu zmniejszeniu zużycia energii wykorzystano pomysł „budynku w budynku”, czyli otoczenia hali głównej dworca szklaną ścianą o niskim współczynniku przenikania ciepła. Betonowa ściana z mapą Lublina znajdująca się od strony południowej ma kumulować ciepło w ciągu dnia, a wieczorem je oddawać. Zadaszenie wiat przystankowych nad kieszeniowymi stanowiskami autobusów stanowią przejrzyste panele szklane, w które wtopiono ogniwa fotowoltaiczne o podwójnej funkcji: zaciemniania dla ochrony przed słońcem oraz dostarczania energii potrzebnej do obsługi dworca. Walor prośrodowiskowy ma też zastosowanie systemu wody szarej, który pozwala na wykorzystanie deszczówki do celów sanitarnych oraz utrzymania zieleni. Przewidziano także naturalne wietrzenie garażu podziemnego, czyli otwarcia w formie atrium wspierającego cyrkulację powietrza. W przestrzeniach, z których korzystać będą pasażerowie, zaprojektowano ogrzewanie i chłodzenie płaszczyznowe zasilane z kaskady pomp ciepła. Efektywne wykorzystanie energii zapewnia sterowanie układami grzewczymi i wentylacyjnymi z funkcjami indywidualnego dostosowywania temperatur i automatyką czasową. Kolejnym rozwiązaniem jest też zastosowanie antysmogowej kostki brukowej.
Wyjątkowy projekt
Prosta forma bryły odpowiada założeniom ekologicznym, a element wyróżniający stanowią efektowne słupy. Wyraz architektoniczny budynku nadają charakterystyczne ażurowe filary, będące elementami stalowej konstrukcji dworca i zadaszenia peronów, które odgrywają także funkcję dekoracyjną. Pierwsze szkice rzutu słupa inspirowane były lubelskimi wycinankami, ale ich linearne, nieco organiczne formy przypominać mogą pnącza winorośli jeden z symboli Lublina i sprawiają wrażenie lekkości całej struktury.
Projekt Dworca Lublin ma już na koncie kilka nagród. W 2019 roku znalazł się na tak zwanej „krótkiej liście” nominowanych do nagrody World Building of The Year w kategorii Infrastruktura, przyznawanej w ramach World Architecture Festival w Amsterdamie. W 2020 roku zaś otrzymał prestiżową nagrodę Real Estate Impactor wręczaną przez redakcję dziennika „Rzeczpospolita” w kategorii Innowacyjne podejście do projektowania przestrzeni. Z kolei w 2022 roku zdobył wyróżnienie w konkursie PLGBC Green Building Awards w kategorii „Najlepszy projekt ekologiczny”.
Nowy układ drogowy
Modernizację przeszedł także układ drogowy. Przebudowane ulice mają usprawnić ruch i dostęp do nowego obiektu. Na ul. Pocztowej wykonano pełną wymianę konstrukcji jezdni wraz z chodnikami. Przebudowę przeszła też ul. Młyńska od ronda Sportowców do skrzyżowania z ul. Dworcową. Powstała na niej ścieżka rowerowa wzdłuż chodnika od strony Dworca (na odcinku od ul. Dworcowej do ronda) oraz dodatkowy prawoskręt przy rondzie. Pomiędzy ul. Gazową a Młyńską powstał zupełnie nowy odcinek drogi wraz z jednostronnym chodnikiem i zatoką postojową dla autobusów. Pl. Dworcowy, po całkowitym usunięciu ruchu kołowego, stał się ozdobnym deptakiem połączonym wizualnie oraz funkcyjnie z głównym wejściem do dworca kolejowego. Przed dworcem PKP powstały zatoki postojowe z miejscami typu Kiss&Ride umożliwiające postój na czas przesiadki pasażera na autobus lub pociąg. Tu także znajduje się postój TAXI. Architektonicznym przedłużeniem pl. Dworcowego stała się ul. 1 Maja. Pojawiły się na niej nowe nasadzenia drzew i krzewów, a także 58 miejsc parkingowych i stojaki rowerowe.
Przestrzeń przyjazna osobom z niepełnosprawnościami
Zarówno budynek jak i teren wokół niego wraz z układem drogowym dostosowany jest do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Na zewnątrz budynku są płytki naprowadzające m.in. do wszystkich wejść głównych budynku, wind zewnętrznych oraz peronów, przystanków komunikacji miejskiej i przejść dla pieszych. Ponadto, na przejściach dla pieszych zastosowano krawężniki częściowo wyniesione na 2 cm dla osób niewidomych poruszających się z psem przewodnikiem oraz krawężniki dla osób poruszających się na wózku. Z kolei wewnątrz płytki naprowadzające wskażą drogę do głównych punktów tj. kas biletowych, toalet, klatek schodowych, w których są windy. Na schodach zastosowano oznaczenia kontrastowe pierwszego i ostatniego podestu. Przy kasach biletowych zamontowano pętle indukcyjne dla osób niedosłyszących i słabosłyszących. Dwa stanowiska kas biletowych są obniżone do wys. 90 cm, co jest ułatwieniem dla osób z niepełnosprawnością ruchu. W budynku dworca są dwie toalety dla osób z niepełnosprawnościami (na parterze i w poczekalni na pierwszym piętrze). W toalecie na parterze znajduje się również komfortka. Na parkingu podziemnym wyznaczono miejsca dla osób z niepełnosprawnościami oraz wzdłuż ul. Dworcowej i pl. Dworcowego. Perony i przystanki komunikacji miejskiej wyposażone są w wyświetlacze oraz komunikację dźwiękową. Ponadto w ramach wyposażenia pojawiły się też tabliczki w alfabecie Braille'a oraz plany toflograficzne.
Inwestycja ze środków unijnych
Budowa Dworca wraz z przebudową układu komunikacyjnego w jego rejonie, to najważniejszy komponent projektu Zintegrowane Centrum Komunikacyjne dla Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego, który jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Całkowita wartość projektu to prawie 340 mln zł, z czego ponad 195 mln zł stanowi dofinansowanie z funduszy europejskich. Poza budynkiem Dworca, projekt unijny obejmował także inne zadania – budowę nowego zjazdu z ul. Lubelskiego Lipca ‘80 do ul. Dworcowej oraz budowę łącznika ul. Dworcowej i al. Piłsudskiego, jak również rozbudowę ul. Krochmalnej o parking dla autobusów i busów oczekujących na odjazd z Dworca Lublin wraz z budynkiem socjalno-technicznym dla obsługi Dworca, z częścią socjalną przeznaczoną dla kierowców.
