Tytuł: Nad Niemnem
Autor: Eliza Orzeszkowa
Nad Niemnem. Obrazy z czasów pozytywizmu
Eliza Orzeszkowa publikuje książkową wersję “Nad Niemnem” dokładnie 25-lat po wybuchu powstania styczniowego. Tłem powieści jest historia dwóch żyjących obok siebie rodzin szlacheckich – średnio zamożnych Korczyńskich i zubożałych, żyjących jak chłopi Bohatyrowiczów. Dzieli ich niemal wszystko: sposób życia, status społeczny i zamożność, ale łączy wspólna przeszłość – zbrojna walka ramię w ramię o wolną, lepszą Polskę - epoka wielkich, wspólnych marzeń, której kres położył upadek powstania. Ta kolejna narodowa katastrofa nie tylko przetrąciła życiorysy kilku pokoleń Polaków, ale też pogrzebała na wiele lat marzenia o ideach, które powstanie niosło na sztandarach ╴demokracji, równości i solidarności. Na tym tle rozwija się historia miłości Justyny i Jana najmłodszego pokolenia Korczyńskich i Bohatyrowiczów.
Na ponad siedmiuset stronach Orzeszkowa dokonuje rzeczy niezwykłej. Z nastrojów mrocznych, minorowych, z pejzażu upadku ducha narodowego i bólu porażki autorka wyprowadza obraz budujący, dający nadzieję, który zaszczepia w czytelniku wiarę w lepsze jutro. Tworzy niesamowicie głębokie portrety ludzi w czasach zwątpienia i beznadziei, a jednocześnie kreuje marzycielską, prawie utopijną wizję przyszłości. Jest w jej geście coś desperackiego i brawurowego jednocześnie, szczególnie na tle innych dzieł z kanonu naszej kultury narodowej. Orzeszkowa przekuwa skompromitowane bądź zawłaszczone symbole, motywy i obrazy w zbiór nowoczesnych wartości i idei, które łączą pod jednym sztandarem Polaków różnych pokoleń, poglądów i klas.
Spektakl Jędrzeja Piaskowskiego i Huberta Sulimy, podobnie jak powieść, nie jest naturalistycznym dokumentem historycznym, a raczej rodzajem patriotycznej baśni, kreowanego na scenie marzenia o nowej wspólnocie społecznej. Źródłem inspiracji dla konstruowania tej fantazji jest wnikliwe spojrzenie Orzeszkowej na naturę, której autorka poświęca wiele uwagi, jakby szukała w niej odpowiedzi czy ratunku. A także na wieś i całą szeroko rozumianą kulturę ludową, w tym na systemem wartości oparty na kulcie pracy, życiu w zgodzie z porządkiem natury oraz etosie chrześcijańskim.
Hubert Sulima
Czas trwania: 195 min.
Liczba przerw: 1
Realizatorzy:
- Adaptacja i dramaturgia: Hubert Sulima
- Reżyseria: Jędrzej Piaskowski
- Scenografia i kostiumy: Anna Met
- Muzyka: Jacek Sotomski
- Choreografia: Szymon Dobosik
- Reżyseria świateł: Paulina Góral
Obsada:
- Maciej Grubich - Jan Bohatyrowicz
- Hanka Brulińska - Jadwiga Domuntówna
- Krzysztof Olchawa - Bolesław Kirło
- Jolanta Deszcz-Pudzianowska - Maria Kirłowa
- Jolanta Rychłowska - Andrzejowa Korczyńska
- Włodzimierz Dyła - Benedykt Korczyński
- Edyta Ostojak - Emilia Korczyńska
- Magdalena Zabel - Klotylda Korczyńska
- Marta Ledwoń - Marta Korczyńska
- Michał Czyż - Witold Korczyński
- Daniel Salman - Zygmunt Korczyński
- Justyna Janowska - Justyna Orzelska
- Magdalena Sztejman - Teresa Plińska
- Paweł Kos - Teofil Różyc
- Wojciech Rusin - Zygmunt II August / Teofil Różyc
- Dymitr Harelau - muzyka na żywo
- Witold Wieliński - Anzelm Bohatyrowicz
