Żytomierz w Ukrainie – po ukraińsku Житомир, Żytomyr – miasto obwodowe położone nad rzeką Teterew, ok. 130 km na zachód od stolicy Ukrainy – Kijowa, siedziba administracyjna obwodu i rejonu żytomierskiego. Założone w 884 r. miasto należy do najstarszych w Ukrainie, jest też również współcześnie jednym z największych skupisk obywateli pochodzenia polskiego w tym kraju. W 1989 powstał, jako samodzielna organizacja, Żytomierski Obwodowy Oddział Związku Polaków w Ukrainie. Od 1999 roku w mieście działa dom polski. Funkcjonują też inne polskie organizacje, w tym Stowarzyszenie Polskiej Młodzieży na Żytomierszczyźnie, Związek Nauczycieli Polskich na Żytomierszczyźnie i Uniwersytet Trzeciego Wieku.
Do momentu agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę Żytomierz liczył ponad 265 tysięcy mieszkańców i stanowił ważny ośrodek przemysłowy, a także ośrodek kulturalny z teatrami i muzeami oraz centrum szkolnictwa wyższego. Ponadto istotny węzeł komunikacyjny dysponujący portem lotniczym.
Żytomierz jest także miejscem polskich uroczystości patriotycznych i festiwali polskich (m.in. Dni Kultury Polskiej, Międzynarodowy Festiwal Kultury Polskiej "Tęcza Polesia"). Nauka języka polskiego odbywa się w niektórych szkołach publicznych oraz społecznych szkołach sobotnio-niedzielnych. Jedną z największych społecznych szkół jest Polska Szkoła Sobotnio-Niedzielna im. I. J. Paderewskiego przy Żytomierskim Obwodowym Związku Polaków na Ukrainie. Od 2004 roku na uniwersytecie żytomierskim funkcjonuje centrum polonistyczne.
Wyjątkowe miejsce miasta stanowi stary katolicki cmentarz, jako jedna z najpiękniejszych polskich kresowych nekropolii. Spoczywają tam rodzice Ignacego Jana Paderewskiego – jednego z ojców odzyskania przez Polskę niepodległości.
W Żytomierzu znajduje się jedyne na Ukrainie muzeum kosmonautyki imienia Siergieja Korolowa, urodzonego w tym mieście konstruktora rakiet i systemów kosmicznych, które stało się wizytówką miasta.
W Żytomierzu działa 5 wyższych uczelni. Główne gałęzie przemysłu to: przemysł spożywczy, lekki, metalurgiczny i maszynowy. Żytomierz ma duży potencjał turystyczny, do którego zaliczyć należy pomniki architektury, muzea, masyw skalny będący mekką dla osób uprawiających wspinaczkę i alpinistów, urokliwe panoramy miejskie, w tym historyczne centrum – Góra Zamkowa.
W dniach 23-26 lutego 2023 roku odbyła się wizyta studyjna grupy Radnych z Obwodu Żytomierskiego. Radne przywiozły wystawy fotograficzne: «рускій мір» («Ruski świat»?) w Żytomierzu”, której autorem jest Leonid Szewczuk, sekretarz prasowy mera Żytomierza, zawodowy fotograf, nauczyciel fotografii. Przez długi czas podróżował po obwodzie Żytomierskim i dokumentował skutki wojny. Na swoich fotografiach autor oddaje ludzkie nastroje oraz przemiany zachodzące w społeczeństwie ukraińskim pod wpływem wojny. Drugą z wystaw zaprezentowano pod nazwą "Ból wojny. Obwód Żytomierski 2022". Wystawa upamiętniała pierwszą rocznicę napaści rosyjskiej na Ukrainę. Autorami fotografii są Denis Motsny i Leonid Szewczuk.
Natomiast w październiku 2023 r. w Żytomierzu odbyło się I Forum Przywództwa Kobiet, którego organizatorem są radne stowarzyszone w grupie "Równe Szanse”. W wydarzeniu udział wzięły przedstawicielki Miasta Lublin.